In september 2017 mocht ik het Boekencafé van Platform Economie en Ruimte afsluiten met een vrije improvisatie over thema’s als innovatie, samenwerking en paradigmaverandering. Het werd een kleine conference over bierfietsen en korfballen. En over de belangrijkste redenen om nu echt andere wegen in te slaan in economie, arbeidsmarkt en onderwijs.

Mulder Boekencafé E&R

Deze week presenteerde het UWV een met enthousiasme ontvangen rapport over de ontwikkelingen in de arbeidsmarkt: er komen 200.000 banen bij. In hetzelfde rapport staat ook te lezen dat dit niet betekent dat de werkloosheid met 200.000 zal dalen (maar slechts met zo’n 60.000). Het CPB is in haar juniraming nog een stukje bescheidener en ziet maar zo’n 16.000 mensen vanuit een uitkering doorschuiven naar de arbeidsmarkt. Optimisten zullen deze cijfers willen interpreteren als een mooi begin. Ik denk dat we eerlijker moeten zijn: ook het herstel van keurige groeicijfers betekent niet dat de werkloosheid overgaat. Dat is geen reden voor paniek, maar het betekent dat we een ander soort puzzel zullen moeten oplossen. We weten nu immers steeds zekerder dat het einde van de economische crisis niet vanzelf leidt tot het einde van de werkloosheid. We zullen dus uit andere vaatjes moeten tappen. En die zijn er. >>> Lees verder

Verspilde moeite: waarom verkeerd werk de economie niet vooruit helpt

Door het werk aan Pakkenproletariaat werd ik getroffen door de enorme eensgezindheid onder politieke partijen, sociale partners, banken, bedrijfsleven, economische instituten (zoals het IMF) en onderwijsinstellingen in het streven naar groei. Uit de linkse groeiagenda mogen we afleiden dat het niet om ordinaire graaizucht gaat, en uit de rechtse bereidheid om lastenverzwaring en begrotingstekorten te accepteren blijkt dat ook dat kamp politieke offers wil brengen ten behoeve van de vooruitgang. Waarom zit het geloof in groei zo diep? Dat economen niet vooruit kunnen met de bezwaren van de duurzaamheidslobby snap ik, en noties als bruto nationaal geluk bieden misschien niet voldoende houvast voor een nieuwe economische theorie. Maar vasthouden aan de cirkelredenering van ‘groei voor banen, en banen voor groei’ helpt ons ook niet vooruit.

Ik schreef een aanzet voor een andere oplossing: snijd fors in economische activiteit die ons niet vooruit helpt. Volg het economische principe dat stelt dat je zover mogelijk moet komen met zo weinig mogelijk inzet van middelen. Als arbeid ons armer maakt, houd er dan mee op. Ik legde het stuk voor aan verschillende economieredacties. Ze waren het eens met mijn twijfels bij de old school strategie, maar ‘raakten me kwijt’ toen ik aan de oplossing begon. Oordeelt u zelf.>>> Lees verder

Er zijn in Nederland twee kampen: je bent vòòr banenplannen, of je bent tegen. Ik mocht onlangs een inleiding houden voor de Jonge Democraten en had daarbij veel tijd nodig om uit te leggen wat er mis is met de bestaande plannen. Maar eigenlijk is dat maar de helft van het verhaal: het gaat erom dat we plannen zo goed mogelijk maken, en als het even kan, ook zo groot en duurzaam mogelijke resultaten boeken. Hoe meer mensen we uit de uitkering krijgen, hoe beter dat is voor de sociale stabiliteit van Nederland en hoe lager de collectieve kosten van werkloosheid.>>> Lees verder

Nadat minister Asscher op 29 september 2014 voor het eerst toegaf dat automatisering ten koste van werkgelegenheid kan gaan gingen alle economieredacties aan de slag om Asscher een plekje te geven in de geschiedenis van de weerstand tegen machines. Vooral de redactie van de NOS maakte het bont. In hun persbericht wordt een hele alinea gewijd aan de luddieten, die in het Engeland van de 19^de eeuw weefmachines verwoestten omdat ze vonden dat daarmee banen werden gesloopt. Ook Frank Kalshoven van de Volkskrant weet zeker dat de angst voor robots onterecht is. Op de voorpagina van zijn krant prijkt een nostalgisch plaatje. Ha ha.

Historische vergelijkingen kunnen prachtig zijn in een debat, maar we moeten dan altijd wel kijken of maatregelen uit het verleden, die werkzaam waren in de werkelijkheid van die tijd, bruikbaar blijven als de omgeving verandert. Ik zal eerst stilstaan bij de gemeenplaats, dat het verlies van banen in de landbouw in de 19^de eeuw ‘probleemloos’ werd opgevangen in andere sectoren. Daarna zal ik duidelijk maken waarom de overstap naar een grote dienstensector (deels overlappend met kenniseconomie en publieke sector) veel werkgelegenheid opleverde in ‘de tijd waar dat middel bij hoorde’, maar een niet herhaalbaar experiment was. Ten slotte zal ik bespreken waarom het tijd wordt om te stoppen met de ‘kwasitatieve’ geruststelling dat automatisering ook banen oplevert. Want hoe waar dat ook is, er is geen enkele reden om aan te nemen dat het aantal banen waarover we dan praten ook maar in de buurt komt van het aantal banen dat door machines en ict overbodig wordt gemaakt.>>> Lees verder

In de zomer van 2014 werd het einde van de crisis in de woningmarkt afgekondigd. De vraag naar koopwoningen nam weer toe en de prijzen gingen weer voorzichtig stijgen. De banken weten het zeker: u kunt weer kopen. Ze zouden beter moeten weten. Ze zijn naïef over de signalen van herstel, maar wat erger is, ze negeren cruciale informatie over de toekomst. En het kopen van een huis is een beslissing over de toekomst: kan ik het straks nog betalen, en kan ik het straks nog verkopen voor een redelijke prijs? Ik denk dat huizenkopers meer informatie nodig hebben. Ik zal eens wat twijfels op een rijtje zetten en wacht op een onderbouwd antwoord van economen en bankiers. Tot dat antwoord er is zou ik tegen aspirant-kopers willen zeggen: >>> Lees verder

Nu een miljoen mensen op zoek zijn naar meer of ander werk en honderdduizenden studenten zich voorbereiden op de arbeidsmarkt wordt het tijd om het eerlijk te zeggen: er is geen werk, en het komt er ook niet aan. 

Werkgelegenheid, zorg en onderwijs zijn de grote thema’s in het politieke debat van dit moment, maar de antwoorden zijn opvallend schraal. Roepen dat we ‘werk moeten maken’ betekent niet, dat we ook realistische plannen hebben om meer dan 5 of 10 % van de werkzoekenden weer aan de slag te krijgen. In de zorg ontkomt geen enkele partij aan de fatale mix van dienstenverschraling (u krijgt minder) en lastenverzwaring (u betaalt meer en moet meer zelf doen). En ten aanzien van het onderwijs blijven politici maar roepen dat er geld bij moet, ondanks de sterk oplopende aantallen goed geschoolde werklozen en de steeds sterkere signalen dat de schooljeugd er zelf – met reden – weinig vertrouwen in heeft.>>> Lees verder

Pakkenproletariaat ligt in het digitale schap bij www.ako.nl . Bestel het nu!